Er is wereldwijd nog nooit zoveel aandacht en interesse geweest voor soorten whiskey als nu. Dit komt doordat de belangstelling voor Single Malts in de bestaande markten fors is gegroeid, maar ook omdat men een groeiende vraag verwacht uit opkomende markten zoals China, India, Rusland en Brazilië. Wellicht lees je dit omdat je al een liefhebber van whiskey bent, of je bent nieuwsgierig en wil het graag eens proberen. In beide gevallen ben je aan het juiste adres om je basis kennis te verbeteren!
Soorten Whiskey
Er zijn diverse soorten whiskey. De variaties zijn afhankelijk van het soort graan dat ervoor gebruikt is, de hoeveelheid ervan en de methoden om de whiskey te maken. Gerst, mais, tarwe en rogge zijn de belangrijkste graansoorten voor het maken van whiskey. De diverse productiemethoden voor het maken van de verschilden whiskey-soorten omvatten de manier van distilleren (per bath of continu), het rijpingsproces en de duur van de rijping. Amerikaanse whiskey’s worden voornamelijk in nieuwe eiken vaten opgeslagen, terwijl voor Schotse en Ierse whiskey’s gebruikte (wijn of port)vaten worden gebruikt!
Malt whiskey
Malt is de oorspronkelijke Schotse Whiskey, ofwel “uisge beatha” (Keltisch voor ‘levenswater’). Een malt whiskey is gestookt van uitsluitend gerst en gedistilleerd in koperen ketels. Dit is de ‘originele’ whiskey van de Schotse Hooglanden (Highlands). Single malt is het product van een enkele distilleerderij en is daarmee de oudste en meest klassieke van de verschillende soorten whiskey.
Het is bij wet geregeld dat een single malt maar van één distilleerderij afkomstig kan zijn. Het gebruik van namen als ‘pure malt’ of andere soortgelijke benamingen zijn verboden om daarmee misleiding tegen te gaan.
Malt whiskey werd in de 19e eeuw bijna overtroffen door blended whiskey, dit had het einde kunnen betekenen, maar Glenfiddich zorgde voor een heropleving in de jaren 60. De afgelopen jaren zijn de single malts extreem in populariteit (en daarmee in waarde) toegenomen. Het grootste gedeelte van alle single malts is afkomstig uit één van de 90 actieve maltdistilleerderijen in Schotland. Door de enorme populariteit is de single malt de bekendste van de verschillende soorten whiskey. Van de 90 actieve distilleerderijen zijn de meest bekende merken ook wel bekend onder de noemer ‘Classic malts of Schotland’.
De Classic malts of Schotland
- Dalwhinnie (Highland, 15 jaar)
- Talisker (Skye, 10 jaar)
- Cragganmore (Speyside, 12 jaar)
- Oban (West Highland, 14 jaar)
- Lagavulin (Islay, 16 jaar)
- Glenkinchie (Lowlands, 12 jaar)
Blend whiskey
Dit is de grootste categorie van alle soorten whiskey. Tegenwoordig is namelijk meer dan 90% van alle Schotse whiskey een blend. Elke blend whiskey is een mix van een of meer single malts en een of meer single grain whiskey’s. Het blenden is ontstaan rond 1853 en heeft de Schotse whiskeyindustrie op poten gezet. Whiskeydrinkers kregen al snel een voorkeur voor de lichtere, goedkopere en smakelijke blends, in plaats van de sterk wisselende en sterk smakende ‘single whiskey’s’ en Ierse whiskey.
Blenden werd mogelijk gemaakt door de uitvinding van het continu-distilleren. Hierbij heeft de ineenstorting van de Franse cognacproductie, door de druifluis (phylloxera), aan de populariteit van whiskey bijgedragen. Er werd namelijk vaker whiskey gedronken op plaatsen waar vroeger cognac de voorkeur had.
Bekende merken whiskey blends zijn:
- Johnnie Walker
- Chivas Regal
- Ballantines
In Groot-Brittannië wedijveren The Famous Grouse en Bells om de eerste plaats.
Grain
Grain whiskey’s is een van de soorten whiskey die vaak worden gemaakt via continudistillatie. Doorgaans wordt er mais en gemoute en ongemoute gerst voor gebruikt. Hoewel deze whiskey’s meestal worden geblend, worden sommige ook als grain gebotteld.
Net als malt whiskey gaat grain whyskey in eiken vaten om vele jaren te rijpen in pakhuizen. Grain heeft meestal een mildere geur en smaak dan malt. Er is maar een kleine hoeveelheid die wordt verkocht als grain whiskey, de bekendste is Cameron Brig. Wil je een bijzondere ervaring met een verfijnd smakende graanblend dan raad ik je Compass Box Hedonism aan.
Blended Malt
Waar single malt het product is van één distilleerderij, bestaat blended malt uit een mix van meer dan één malt. Of zoals de Scotch Whiskey Association (SWA) het definieert: ‘Een blend van single malt Scotch whiskey’s die zijn gedistilleerd in meer dan één distilleerderij’. De naam is ontstaan toen Cardhu haar whiskey een pure malt wilde noemen. Dat werd niet goedgekeurd door de concurrentie.
Er is een commissie aangesteld die na maandelang studeren de naam ‘Blended Malt’ bedacht. Hoewel iedereen hiermee akkoord is gegaan, vragen velen zich nu af of deze naam de consument niet nóg meer verwart dan pure malt. De blended malt is daarmee wellicht de jongste van de soorten whiskey. Een goed voorbeeld van een blended malt, met een delicate en verfijnde geur en enorme finesse in de smaak is Sheep Dip.
Bourbon
Om bourbon te mogen heten moet er in deze whiskey zeker 51% mais zijn gebruikt. De rest mag gerst, tarwe of rogge zijn. Bourbon moet zeker twee jaar rijpen in nieuwe, van binnen geblakerde eikenhouten vaten. Hoewel het een atypische bourbon whiskey betreft, is Woodford Reserve toch een echte aanrader. Deze whiskey’s hebben een complexe maar overheerlijke smaak beleving. Je proeft stevige graan en hout smaken gemixt met diverse fruit- en kruidensoorten. Dit allemaal perfect uitgebalanceerd in een zijdezachte structuur.
Overige soorten whiskey
Er zijn nog 3 andere soorten whiskey die wat minder variëteit kennen. Denk daarbij aan de Pure Pot Still Whiskey. Deze whiskey wordt gemaakt van een mengsel van gemoute en ongemoute gerst en uitsluitend in een ketel gedistilleerd. Uniek voor Ierland, want geen enkel ander land kent dit proces.
Of wat dacht je van Rye Whiskey? Vandaag de dag vind je deze whiskey nog maar relatief weinig, maar rye is de originele Amerikaanse Whiskey en bestaat uit minimaal 51% rogge en heeft ten minste twee jaar gerijpt in (wederom) nieuwe vanbinnen geblakerde eikenhouten vaten.
De meest bekende en ook de kleinste variant van deze drie soorten whisky is wellicht wel de Tennessee-Whiskey. Komt hij je niet direct bekend voor? Nou Jack Daniels is een Tennesse-Whiskey, dat zegt je vast wel wat! Deze whiskey wordt op vrijwel dezelfde manier gemaakt als bourbon, maar onderscheidt zich doordat hij is gefilterd door houtskool van de suikeresdoorn. Oftewel direct na het distilleren druppelt deze whiskey door een drie meter dikke laag harde houtskool van suikeresdoorn. Dat geeft een uniek karakter mee aan de smaak van de whiskey!
Heb jij na het lezen van dit artikel ook zo’n dorst gekregen? Of wil je liever nog wat meer ontdekken in onze categorie lifestyle?
