In het begin kan je baby nog niet zoveel communiceren. Veel ouders vinden dat dan ook een lastigere periode omdat je kindje enkel kan communiceren door te huilen. Na enkele maanden komt daar al verandering in, er komen steeds meer geluidjes bij. De geluidjes variëren van plotselinge kreten tot een eindeloos “brabbel” gesprek. Het is vaak erg komisch om te zien dat je kindje dan een compleet gesprek voert terwijl wij er nog niks van begrijpen en dan zijn daar ineens de eerste woordjes!
Iedere baby ontwikkelt zich in zijn of haar eigen tempo, maar wanneer mag je als ouder ongeveer de eerste woordjes gaan verwachten? In deze blog vertel ik je daar meer over.
Het begint met brabbelen
De basis van de taalontwikkeling en de eerste woordjes beginnen met brabbelen. Als je baby 3 maanden oud is, begint hij/zij voor het eerst (opzettelijk) geluidjes te maken. Voor die tijd gebeurt dat zonder dat je kind zich er bewust van is. Na de eerste twee maanden komt hij/zij erachter dat je je stem kan gebruiken om geluidjes te maken. Deze geluiden zijn nog niet echt bedoeld om te communiceren.
Het is niet zo dat je kind dan al iets wil vertellen met deze geluiden, het gaat er dan vooral om dat hij ontdekt dat je zo contact kunt maken. Als je baby begint met geluidjes maken is het ook de bedoeling dat je iets terug zegt, op deze manier bestaat het eerste “gesprek” met je baby. Als je kindje echt tegen jou begint te brabbelen en te wijzen, of op een andere manier je aandacht probeert te trekken, dan weet je dat hij of zij met je probeert te communiceren met behulp van taal.
Als ouder is het slim om dan actief te starten met het stimuleren van de spraakontwikkeling. Maar ook voor die tijd kun je al heel veel doen om het taalgevoel van je kind te ontwikkelen.
Passieve en actieve taal
Ongeveer na een half jaar raakt je baby steeds meer geïnteresseerd in taal en geluiden. Je kind is nu steeds beter in staat om losse woorden en zinnen te onderscheiden van alle geluiden om hem heen. Langzamerhand kan hij ook een aantal woorden herkennen, en kan hij dus ook gaan reageren als je zijn naam roept. Wanneer je kindje wel woorden begrijpt maar zelf nog niet kan uitspreken noemen we passieve taalkennis.
Ondertussen oefent je kind ook zelf om zijn of haar eerste woordjes te kunnen vertellen. Er wordt geoefend met verschillende klanken zoals aaa, ooo, uuu. Later komen daar wat medeklinkers bij en als je kind ongeveer rond de 7 of 8 maanden oud is kunnen de meeste baby’s al een aantal tweelettergreep woordjes uitspreken. Het uitspreken van klanken en woorden wordt aangeduid als de actieve taalkennis van je kind.
Het ontstaan van taalbegrip bij je baby?
Als je kind ongeveer 6 maanden oud is begrijpt hij/zij al heel veel van wat je zegt. Je kindje kan het nog niet zelf zeggen, want zijn passieve taalontwikkeling loopt voor op zijn actieve taalontwikkeling. In de aanloop naar de eerste woordjes is je baby al flink aan het oefenen. Zo probeert je kindje bijvoorbeeld klanken na te doen die het hoort. Het zijn nog geen echte woorden, maar het begint er steeds meer op te lijken. Soms is het even puzzelen in het begin, maar kun je deze gecodeerde taal al snel begrijpen. In deze fase komt het vaak voor dat jij de ‘woordjes’ van je baby prima begrijpt, maar de oppas of familie er niets van verstaat.
Snelle uitbreiding van de taalkennis
Je merkt dat in het tweede half jaar de echte ontwikkeling van je kindje snel gaat. Na de eerste woordjes in het eerste half jaar merk je dat nu zowel de passieve als de actieve taalkennis van je kind zich snel gaat ontwikkelen. Je baby begrijpt je steeds beter en zal rond zijn eerste verjaardag ook reageren op simpele opdrachtjes zoals “pak de bal” of “zwaai eens naar opa”. Je ziet dan ook dat ten op zichtte van zijn eerste woordjes zijn repertoire van geluiden en klanken dat je kind beheerst zich snel verder ontwikkeld.
In de periode van 9 tot 12 maanden merk je ook dat er steeds meer toonhoogten gebruikt worden en er meer medeklinkers gebruikt worden. Langzamerhand gaat je kind dan ook echte zinnetjes proberen te vormen.
De eerste woordjes van je kindje
Gemiddeld spreekt je kindje tussen de 10e en 14e maand de eerste woordjes (doelbewuste woordjes) uit. Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen en dus met kinderen die al eerder beginnen te praten. Over het algemeen komt het zelfs vaker voor dat kinderen wat later zijn met hun eerste woordjes. Er is dan ook geen enkele reden om je daar zorgen over te maken.
Als je merkt dat je kindje op zijn tweede verjaardag nog steeds geen enkel herkenbaar woordje kan uitspreken is het wellicht verstandig om eens contact op te nemen met de arts op het consultatiebureau. Het kan zijn dat je kind tot die tijd alleen maar losse lettergrepen gebruikt voor woordjes en dus wel al probeert te praten, maar dat jij gewoon nog niet verstaat wat hij zegt. Tot die tijd is het niet nodig om je zorgen te maken om de taalontwikkeling van je baby, zolang je maar merkt dat je kindje wel begrijpt wat je zegt.
Als ook dat niet zo is, kan het zijn dat je kind leerproblemen of een gehoorbeschadiging heeft. In de meeste gevallen zijn trage praters gewoon nog niet zo geïnteresseerd in taal en vinden ze het leren van andere dingen, zoals kruipen en lopen, en de vele andere dingen gewoon veel leuker.
Welke eerste woordjes zegt jouw baby?
In de meeste gevallen net zoals bij mijn eigen twee zoontjes zijn de eerste woordjes papa of mama (en opa en oma). Dit is wereldwijd wel ongeveer hetzelfde natuurlijk. De reden hiervan is dat baby’s de klanken zoals B, P of M als eerste ontwikkelen. Eerste woordjes zoals ‘auto’ of ‘bal’ komen ook regelmatig voorbij. Dit komt vaak omdat ze deze worden veel horen en omdat dit vaak dingen zijn waarin je kindje geïnteresseerd is. Je kindje bedoeld vaak ook meerdere dingen met dezelfde eerste woordjes, zo wordt bijvoorbeeld elk rijdend voertuig een auto genoemd.
Als je kindje eenmaal zijn eerste woordjes heeft uitgesproken volgen er snel meerdere. Hij of zij zal snel doorkrijgen dat ze met woordjes iets duidelijk kan maken waardoor ze extra gestimuleerd worden om dit verder te oefenen. De eerste paar jaar van het leven zijn die woorden niet volledig en zal je kind af en toe wat brabbelen, maar vaak kan je als ouder zijnde er toch wel uithalen wat ze bedoelen.
Met onvolledige worden bedoel ik dan woorden zoals ‘da da’ (dag/dag of tot ziens). Je zult naast deze onvolledige woorden ook merken dat je kindje steeds meer klanken gaat gebruiken. Ze zullen bijvoorbeeld ook vragend dingen gaan uitspreken, een mooi voorbeeld hiervan bij mijn zoontjes is ‘koek?’ om te vragen of hij een koekje mag. Als wij hem niet begrijpen pakt hij ons aan de hand en zegt gij ‘mee?’ om vervolgens aan te wijzen wat hij bedoeld.
Beter niet teveel nadoen
Het kan natuurlijk erg verleidelijk de om versprekingen na te doen, omdat het zo grappig of schattig klinkt. Het is beter om dit juist niet te doen en de juiste taal te blijven gebruiken zodat je kindje sneller leert om zichzelf te corrigeren. Het is namelijk achteraf veel moeilijker om je kindje woordjes af te leren dan om ze aan te leren. Als je kind een woord nog niet helemaal goed uitspreekt hoef je dit niet expliciet te verbeteren. Doe dit impliciet; hiermee geef je het juiste woord als antwoord.
Een voorbeeld is als je kind bijvoorbeeld ‘apen’ zegt tegen schapen dan kan je antwoorden ‘ja, dat zijn mooie schapen’. Op deze manier corrigeer je de woordjes van je kind, zonder dat ze het gevoel krijgen dat ze het verkeerd doen. Een stukje zelfvertrouwen is namelijk erg belangrijk bij kinderen en positief triggeren werkt altijd het beste.
Minimum spreeknorm per leeftijd
Zorgverleners hebben een schema welke richtlijnen bevat over taalvaardigheid. Dit schema wordt gebruikt om problemen in de taalvaardigheid op te sporen. In dit schema zie je wat je kind minimaal moet kunnen per leeftijd. Je hoeft je natuurlijk niet direct zorgen te maken als je kindje iets nog niet helemaal kan want uiteindelijk is natuurlijk elk kindje anders en in zijn ontwikkeling maakt je kindje sprongetjes waardoor hij/zij ook snel een inhaalslag kan gaan maken. Als je denkt dat je kind niet aan deze richtlijnen voldoet, kan je natuurlijk altijd contact opnemen met het consultatiebureau of de huisarts.
- 0 – 1 jaar – Huilen, lachen, kraaien, spelen met stem. Brabbelpatronen worden steeds langer en ingewikkelder.
- 1 jaar – 1,5 jaar – Veel en gevarieerd brabbelen.
- 1,5 jaar – 2 jaar – De eerste woordjes, gemiddeld vijf tot tien woordjes.
- 2 jaar tot 2,5 jaar – Zinnen van twee woordjes.
- 2,5 jaar tot 3 jaar – Zinnen van drie woorden, maar nog weinig grammaticale structuur.
- 3 jaar tot 3,5 jaar – Zinnen van drie tot vijf woorden. Ongeveer de helft is verstaanbaar.
- 3,5 jaar tot 4 jaar – Vertelt spontaan wel eens een verhaaltje.
- 4 jaar tot 5,5 jaar – Eenvoudige, enkelvoudige zinnen, al meer grammaticale structuur. Minstens 75 procent is verstaanbaar.
- Vanaf 5,5 jaar – Goed gevormde, ook samengestelde zinnen. Goed verstaanbaar.
Heb jij nog leuke aanvullingen of andere leuke dingen die je met ons wil delen met betrekking tot de taalontwikkeling? Laat dan een reactie achter hieronder!
Bekijk ook onze andere blog over de ontwikkeling van woordenschat bij kinderen.
